Birçok kadın gebe kalamadığı durumlarda tüp bebek tedavisine başvurur. Ayrıca diğer yolları da araştırıp bunları denemeye çalışır. Buna rağmen hamile kalamıyorsa sorunun nedeni hidrosalpinks olabilir. Hidrosapinks, kısırlık nedenlerinin %35’ini oluşturan bir durumdur. Bu durum gerçekleştiğinde fallop tüpleri içindeki sıvı birikimi olur ve fallop tüplerini işlevini büyük ölçüde yitirir. Rahmin her iki yanında bulunan tüplerin yalnızca birinde böyle bir durumun gelişmesi, diğer tüpü de olumsuz etkileyebilir. Yine de diğer tüpün sağlıklı olması hâlinde gebelik gerçekleşme ihtimali vardır.
Genellikle tüp bebek tedavilerinde karşılaşılan bu sorunun önüne geçmek için hidrosalpinks laparoskopik tedavisi ve diğer ilaçla uygulanan tedavilere başvurulur. Sıvı ile dolu olan fallop tüplerinin laparoskopik yöntem kullanılarak rahim ile bağlantısı kesilir. Ayrıca gerekli görüldüğünde tüpler tamamen alınabilir ya da bağlanabilir. Bu şekilde hastaların yeniden hamile kalmaları ve sağlıklı bir hamilelik süreci geçirmeleri sağlanır. Ayrıca ameliyati ile fallop tüplerindeki tıkanmanın yol açtığı diğer komplikasyonların önüne geçilir.
Hidrosalpinks Nedir?
Hidrosalpinks, kadınlarda üreme sistemi içinde olgunlaşan yumurtaların rahme taşınmasını sağlayan fallop tüplerinin sıvı ile dolması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu tüpler, yumurta kanalları, rahim tüpleri veya fallop tüpleri olarak farklı isimlerle adlandırılabilir. Tüplerin içinde yer alan epitel dokunun hasar alması durumunda tüplerin işlevi bozulur. Tıkalı fallop tüpleri olması sonucu epiteldeki salgı tüp içine birikir. Bu şekilde hidrosalpinks meydana gelir.
Tüp bebek tedavisi gören bir hastada hidrosalpinks oluştuğunda istenilen sonuçlar elde edilemeyebilir. Fallop tüplerinde yer alan yumurta, sperm hücresi ile beklenen şekilde karşılaşmayarak döllenme engellenmiş olur. Var olan döllenmenin gelişimi de bu durumdan olumsuz etkilenebilir. Elbette her iki fallop tüpünde de sorunun olması durumunda gebelik olmaz. Yalnızca birinde sorun varsa gebelik olabilir. Yine de her iki tüpün sağlıklı olması gebelik ihtimalini daha da artıracaktır.
Hidrosalpinks Nasıl Oluşur?
Normal bir döngü kapsamında her ay düzenli bir şekilde kadın yumurtalık rezervinde yer alan yumurtaların bir bölümü hipofiz bezinden salgılanan hormonlar ile uyarılır. Bu uyarılma ile yumurtalar büyür, olgunlaşır ve çatlar. Bu dönem rahim ve fallop tüpleri arasında yaşanır. Rahim ve yumurtalıklar arasında bağ oluşturan bu tüpler 10 santimetre uzunluğundadır. Şayet olgunlaşan yumurta fallop tüplerinde iken spermle karşılaşırsa döllenme gerçekleşir. Kişi bu şekilde gebe kalır.
Rahmin sağ ve sol bölgelerinde yer alan fallop tüplerinin her ikisinde bir problem olması durumunda gebeliğin oluşması mümkün değildir. Sadece birinin sağlıklı olması halinde ise kişi yine gebe kalabilir. Dolayısıyla fallop tüplerinin işlevini gerçekleştirmesi önemlidir. Hidrosalpinks durumunda ise fallop tüplerinin uç kısmı tıkanır ve yumurta ile spermin buluştuğu nokta sıvı ile dolar. Dolayısıyla gebelik durumunun önüne geçilir. Bu şekilde hidrosalpinks oluşur. Kişiler gebe kalmak istediklerinde ve bu sorunun çözümlenmesi için tedavi yöntemlerine başvurur.
Hidrosalpinks Belirtileri Nelerdir?
Çiftler çocuk sahibi olmak amacıyla korunmasız cinsel ilişkiye başlar. Bu durumun istenildiği şekilde gerçekleşmemesi çiftlerin farklı tedavi yöntemlerine başvurmasını etkiler. Bu kapsamda gebeliğe engel olan durumlardan biri hidrosalpinks oluşmuş olabilir. Hidrosalpinksin kişide olması durumunda gebelik ihtimali azalır, dış gebelik riski artar ve kişi düşük yapabilir. Dolayısıyla kişi istenmeyen bir tablo ile karşı karşıya kalır.
Hidrosalpinks, genellikle belirtileri olmayan bir durumdur. Kimi zaman karın ve kasıklarda ağrı ile şikayetler bildirilebilir. Genellikle bu ağrılar farklı nedenlere bağlanabilir ve hidrosalpinks olduğu düşünülmez. Bazı zamanlarda da hidrosalpinks belirtisi olarak cinsel birleşme sırasında kasık ağrıları oluşabilir. Ayrıca tüplerde biriken sıvı rahme akarak regl döneminde kahverengi akıntılara sebep olabilir. Bu gibi belirtiler olduğunda ve kişi gebe kalamadığında ultrasonla durum tespit edilir.
Fallop Tüplerinin Tıkalı Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Tıkalı fallop tüpleri genellikle hamile kalmak isteyen fakat kalamayan kişilerde tespit edilen bir durumdur. Belli başlı belirtileri olmadığı için kişiler günlük yaşamda böyle bir durum olduğunu fark edemez. Teşhis sürecinde tüplerdeki tıkanıklığı anlamak için fiziksel ve radyolojik muayeneler yapılması gerekir. Bu kapsamda histerosalpingografi (HSG) aracılığıyla rahim filmi çekilir ve uzman doktor tarafından incelenir. Detaylı bir görünüm elde edileceği için fallop tüpleri tıkalı ise net olarak gözlemlenebilir.
Rahim filminin çekilme süreci 15-20 dakika şeklindedir. Hastalar tarafından rahim filminin çekilmesi sırasında regl ağrısı gibi bir ağrı deneyimlenebilir. Dolayısıyla bazı kişilere ağrı kesiciler verilebilir ya da anestezi ile film çekimi yapılabilir. Sonuçlar net olarak değerlendirilip fallop tüplerinin tıkalı olması durumunda hastaya hidrosalpinks tanısı konur. Ardından gerekli tedaviler için harekete geçilir.
Tıkalı Fallop Tüplerinin Tedavi Süreci
Hidrosalpinks tedavi yöntemleri kapsamında birçok yöntem söz konusudur. Bu yöntemler arasında cerrahi uygulamalar sıklıkla öne çıkar. Gebelik düşünmeyen kadınlarda bu uygulamalara başvurulması pek gerekli değildir. Gebelik düşünen kadınlarda ise gebelik planı çerçevesinde laparoskopik tedavi uygulanır. Bu tedavi ile fallop tüplerinin eski fonksiyonuna gelmesi sağlanarak gebelik ihtimali arttırılır.
Hidrosalpinks laparoskopik tedavisi, tüp bebek işlemlerinden önce ya da uygulama sırasında fallop tüplerinin kapatılması ile gerçekleşir. Ameliyatla birlikte tüp bebeğin tutunmak için şansı arttırılır. Laparoskopi işlemi ise göbek etrafına 2-3 delik açılması ve bu kesilerden gaz vererek görüntü alma özelliğinin sağlanması ile gerçekleşir. Cerrahi aletler karın içine yerleştirilerek ameliyat yapılır. Laparoskopi, tanı koymak ve tedavi etmek amacıyla uygulanabilir. Bu işlem ile ilgili bölgeler net bir şekilde görülür ve kapalı bir ameliyat olduğu için iyileşme süreci de hızlı olur.
Ameliyat Sonrası Gebe Kalma Süreci
Laparoskopik cerrahi operasyon sonrası hastanın iyileşme süreci kısa zamanda gerçekleşir. Gebe kalmak isteyen hasta için bundan sonraki süreçte yaklaşık 6 ay boyunca doğal yollardan gebelik sağlanmasına yönelik korunmasız cinsel birleşme önerilir. Bu süre boyunca gerekli kontroller yapılarak gebelik durumunun olup olmadığı anlaşılmaya çalışılır. 6 ay sonunda herhangi bir gelişme yoksa tüp bebek tedavisine başvurulur.
Tüp bebek tedavisinin uygulanması için fallop tüplerinin rahim ile olan bağlantısı kesilir. Bu işlemin yapılmasındaki amaç embriyonun rahme tutunmasını sağlamaktır. Fallop tüplerinde biriken sıvı bu yöntemle embriyoya engel olmaz ve zarar vermez. Tüp bebek tedavisi kapsamında son evre olan embriyo transferi ile embriyonun tutunması daha kolay bir şekilde gerçekleşir.
Fallop Tüplerin Tamamen Alınması
Hidrosalpinks tedavisi kapsamında kimi zaman kişiler şiddetli kasık ağrısı şikâyeti ile gelebilir. Ayrıca çocuk istememe durumunda değerlendirme daha farklı bir noktaya kaydırılır. Bu tip vakalarda tüpler tamamen alınarak sorun giderilir. Çocuk sahibi olmak isteyen kadınlar için tüpleri rahimden çıktığı bölgeden bağlamak yeterli olur. Tüpler ciddi bir şekilde şişmediyse tüplerin alınmasına gerek yoktur.
Fallop tüplerinin tamamen alınmasında bir diğer faktör ise tüplerde kötü huylu bir hastalık gelişiminin saptanması durumudur. Bu gibi durumlarda tüpler alınarak kanserin ilerlemesinin önüne geçilir. Diğer taraftan rahmi alınacak olan hastaların ileride yumurtalık kanseri riski ile karşılaşmaması için fallop tüpleri de alınabilir.
Tüp Açma Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Tüpleri bağlatmış olan kişiler yeniden çocuk sahibi olmak istediklerinde tüp açma ameliyatı yapılır. Bu ameliyatta başarı şansı tüpleri kendiliğinden tıkanmış olan hastalar için düşüktür. Yalnızca tüplerin uç kısmında az derecede yapışıklıklar varsa bu yapışıklıklar düzeltilerek tüpler eski fonksiyonuna döndürülebilir. Daha yoğun yapışıklıkların açılması ise güçtür. Dolayısıyla hamilelik şansı da azalabilir.
Hiç çocuk düşünmeyen kadınlar tüplerini bağlatıp sonradan çocuk düşünmeye başladıklarında ameliyat aracılığıyla bu fallop tüplerini açtırabilir. Yalnızca sağlıklı bir gebelik şansı %50-60’tır. Bu bilgi hastayla paylaşılır. Ayrıca tüp açma ameliyatı yapılan kadınlarda dış gebelik riski de fazladır. Bu ameliyat laparoskopik yöntemlerle kapalı şekilde gerçekleşebilir. Kısa zamanda iyileşme gözlemlenir.
Tüplerin Tıkalı Olması Halinde Tüp Bebek Yapılır Mı?
Tüp bebek tedavisi kapsamında hidrosalpinks tedavi edilerek gebelik ihtimalinin artırılması sağlanabilmektedir. Bu işlemlerin gerçekleşmesi için yumurtanın uyarılmasından önce sıvı cerrahi müdahale ile boşaltılır. Sıvının boşaltılması sırasında embriyonun etkilenmemesi için öncesinde embriyo dondurulur. Tüplerin tedavisinden hemen sonra ise embriyo yeniden rahme yerleştirilir. Bu şekilde artık embriyo rahme herhangi bir olumsuz etki olmadan tutunabilir.
Hidrosalpinks laparoskopik tedavinin amacı, hidrosalpinks varlığı nedeniyle embriyonun fallop tüplerinde kalarak rahimde tutunamamasının önüne geçmektir. Bu işlemle gebelik ihtimali artırılarak hidrosalpinksin embriyoya zarar verme durumu tamamen yok olur. Elbette her durum bu şekilde gerçekleşmeyebilir. Tüplerdeki tıkanıklığın büyük bir hasar yarattığı hastalarda gebelik ihtimalinin söz konusu olmadığı durumlar yaşanabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Hidrosalpkins hamile kalmaya engel mi?
Hidrosalpinks hamile kalmayı etkileyebilir. Fallop tüplerinin tıkanması sonucunda dolmuş olan sıvı sebebiyle sperm ve yumurta birleşimi engellenir. Embriyo oluşsa dahi rahme tutunması hidrosalpinks ile mümkün olmaz. Dolayısıyla bu durum hamile kalmayı etkiler.
Fallop tüplerinin tıkanmasının sebepleri nelerdir?
Korunmasız cinsel ilişki ile kişiye enfeksiyon bulaşabilir. Yine diğer etkenlerden kaynaklı olarak rahimde çeşitli enfeksiyonlar oluşabilir. Bu enfeksiyonların yanı sıra rahim içi yapışıklıklar ve endometriozis de fallop tüplerinin tıkanmasında başlıca nedenler arasındadır.
Tüplerin tıkanıklığının açılması için ameliyata gerek var mı?
Her ne kadar ilaçla tedavi gibi farklı yöntemlerin bu konuda başarılı olabileceği söylense de ileri vakalarda ameliyat gereklidir. Ayrıca bu tıkanıklık kendi kendine geçmeyeceği için her halükârda kişinin ameliyat olması zorunludur.
Tıkalı fallop tüpleri kendiliğinden açılır mı?
Tüplerin tıkalı olması durumunda kendi kendine açılma gibi bir durum söz konusu değildir. Tüpler içinde biriken sıvının alınması ve eski işlevsel hâline döndürülmesi için cerrahi yöntemler şarttır. Diğer türlü kendiliğinden geçmez.
Hidrosalpkins tedavi olmaması durumunda ne olur?
Gebelik düşünmeyen kadınlarda hidrosalpkinsin tedavi edilmemesi pek sorun değildir. Gebelik düşünen kadınlarda ise tedavi olunmadığında kısırlık gerçekleşir. Dolayısıyla gebelik düşünen her kadın için tedavi şarttır. Fallop tüplerindeki tıkanıklık ilerlemeden cerrahi müdahale uygulanmalıdır.