Polikistik over (pkos ya da pcos), rahimde çok sayıda ve küçük boyutlarda kistin oluşması ile karakterize olan bir rahatsızlıktır. Endokrin hastalıklar kapsamında değerlendirilen polikistik over sendromu genellikle hormonal dengesizliklerden kaynaklanmaktadır. Toplumda oldukça sık görülmektedir. Neden olduğu tüylenme, sivilce artışı ya da kilo gibi şikâyetler nedeniyle kadınların günlük yaşamını olumsuz etkileyebilmektedir. Aynı zamanda gebe kalma ile ilgili sorunlara ve kısırlığa da neden olabilmektedir. Bir kadının kalbinden dış görünüşüne, psikolojisinden damar sağlığına kadar pek çok rahatsızlığa yol açabilmektedir.
Polikistik Over Nedir?
Kısaca pkos olarak bilinen polikistik over sendromu, üreme çağındaki kadınlarda en sık görülen hastalıklardan bir tanesidir. Polikistik over sendromu olan kadınların rahminde çok sayıda iyi huylu kist bulunmaktadır. Bu kistler yumurtlama düzenini olumsuz etkileyerek adetlerin de düzensiz olmasına neden olmaktadır. Yumurtlama düzeninin etkilenmesi aynı zamanda kısırlığa da zemin hazırlayabilmektedir. Bu nedenle rahatsızlığın hafife alınmaması, zamanında polikistik over tedavisine başlanması oldukça önemlidir. Hastalık uzun süre tedavi edilmediğinde diyabet, hipertansiyon, depresyon gibi rahatsızlıklara da neden olmaktadır.
Polikistik Over Neden Olur?
Polikistik over sendromu (pkos) kadınların yaklaşık %15-20’si gibi bir kesiminde görülebilmektedir. Polikistik over sendromunun altında yatan nedenler kesin olarak bilinememektedir. Ancak bazı faktörler hastalığın oluşumunu tetikleyebilmektedir. Bunların en çok bilinenleri ise, ailede de polikistik over sendromu öyküsü bulunması, hormonal düzensizlikler, aşırı kilo ve vücuttaki hormonal dengenin bozulmasına neden olan kimyasallar. Nedenleri tam olarak belirlenemese de kişinin ilk adetinden itibaren kendisini takip etmesi ve vücudunu tanıması önemlidir. Kişi belirti gösteriyor ise bir ya da daha fazla belirti varsa mutlaka uzmanına danışmalıdır.
Polikistik Over Belirtileri
Polikistik over genellikle 13 ila 19 yaşları arası dönemde ilk belirtileri vermeye başlamaktadır. İlk adet görüldükten sonra adet düzeni bozulmaya başlamaktadır. Aşırı kıllanma ve sivilcelenme sorunları sıklıkla bu sürece eşlik edebilmektedir. Bununla birlikte menopoz sürecine kadar rahatsızlığın ortaya çıkması da mümkündür.
Polikistik Over Sendromu Belirtileri
Polikistik over sendromu (pkos) belirtileri kişiden kişiye göre farklılıklar gösterebilmektedir. Bazı kadınlarda adetlerin kesilmesine neden olduğu için kısa süre içerisinde fark edilebilmektedir. Bazı kadınlarda ise adet düzenini ciddi şekilde etkilememektedir. Ancak sivilce ve aşırı kilo gibi ikincil rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Polikistik over sendromunun yaygın belirtileri arasında, kilo artışı, tüylenme, kısırlık, yüz ve sırt bölgesinde sivilcelenme yer almaktadır. Ayrıca saç dökülmesi ve ciltte lekelenme, adet düzensizliği, uzun süre adet olamama ya da adet döngüsü içerisinde görülen ara kanamalar, peş peşe düşükler bulunmaktadır. Bunlardan sadece bir tanesi bile görülmekte ise kişi yine de bir uzmana danışmalıdır. Böylece erken bir tedavi ile gerekli önlemler alınabilmekte ve tedavi başlamaktadır.
Ayrıca, polikistik over sendromuna sahip kadınların kötü kolesterolü yani LDL seviyeleri genellikle yüksek çıkmaktadır. HDL yani iyi kolesterol seviyeleri ise düşük çıkmaktadır. Yüksek kan basıncı riski de yüksektir. Bu da, bu sendromu taşıyan kadınları diğerlerine göre kalp krizi açısından daha riskli bir gruba sokmaktadır. Polikistik over sendromu sadece kısırlıkla alakalı bir durum değildir. Kadın vücuduna pek çok zararı olabilmektedir. Herhangi bir belirtinin varlığı ve tanının konması hayat kurtarıcı da olabilmektedir.
Polikistik Over Tedavisi
Polikistik over sendromu semptomları her hastada farklı olabilmektedir. Bu nedenle polikistik over sendromu tedavisinin de kişiye özel planlanması gerekmektedir. Özellikle bu hastalıktan kaynaklı gebe kalma sorunları yaşayan kişilerde polikistik over sendromu (pcos) tedavisi yapılmadan gebe kalmak mümkün olmayabilir.
Polikistik over sendromu tedavisinde genellikle medikal ilaçlar kullanılmaktadır. Hormon düzeylerini dengeleyen ilaçlar sayesinde yumurtalıkların sağlıklı bir şekilde çalışması sağlanabilmektedir. Bu süreçte aynı zamanda hastalığın neden olduğu görsel sorunların da giderilmesi hedeflenmektedir. Hormon düzeylerinin normale dönmesi ile birlikte aşırı sivilcelenme ve tüylenme sorunlarında azalmalar görülmektedir. İnsülin direnci ve kilo artışını kontrol altına almak için ise kişiye özel diyet programlarını uygulanmaktadır. Özellikle insülin direncinin normal seviyelerde tutulması, hormonal dengenin sağlanmasında da oldukça önemlidir. Polikistik over sendromu tedavisi işleminde hem kist oluşumunu engellemeye hem de hastalığın neden olduğu yan etkileri azaltmaya odaklanılmaktadır. Polikistik over sendromu tedavisi fiyatları yapılan yere ve hastanın durumuna göre değişmekle beraber ortalama 1.000 TL ile 2.000 TL arasında değişmektedir. Polikistik over sendromu tedavisi hakkında tüm sorularınız için doktorunuz ile iletişime geçebilirsiniz.
Polikistik Over Muayenesi Nasıl Yapılır?
Polikistik over sendromunun muayenesi hastanın bir ya da daha fazla belirti ile bir uzmana danışması ile başlamaktadır. Doktor hastayı dikkatlice dinledikten sonra gerekli işlemleri yapacaktır. Sendromu belirleyen tek bir test tek bir tanı aracı yoktur. Doktor gerekli olan her testi isteyerek hastanın muayenesini gerçekleştirecektir.
Polikistik over sendromu (pkos) tanısında ultrason görüntülemelerinden ve kan testlerinden faydalanmak mümkündür. Ultrason görüntülerinde yumurtalıkların polikistik yapıda olduğu kolayca fark edilebilmektedir. Bununla birlikte kesin tanı için kan testlerinde de faydalanılabilmektedir. Polikistik over sendromu için kan testi adetin 3. gününde yapılmaktadır. Bu testte FSH ve LH değerlerine bakılmaktadır. Değerlerin anormal aralıklarda olması östrojen hormonunun düşük, erkeklik hormonunun ise yüksek olduğu anlamına gelmektedir. Tüm bu tetkikler birlikte değerlendirildiğinde polikistik over tanısı kesin olarak konulabilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Polikistik over sendromu dünya genelinde kadınlarda sıklıkla görülen rahatsızlıklardan bir tanesidir. Belli temellere dayanamayan bir neden ile daha çok hormonal kaynaklı yaşanmaktadır. Sivilcelenme, tüylenme, adet düzensizliği gibi belirtileri vardır. Ancak kimi hastalarda biri, kimi hastalarda birkaçı vardır. Özellikle doktora gitmeye çekinen ama benzer belirtileri yaşayanların akıllarında da bir takım sorular bulunmaktadır.
Polikistik over saç dökülmesi yapar mı?
Polikistik over sendromunun en yaygın belirtilerinden bir tanesi saç dökülmesidir. Kandaki androjen hormonunun (böbrek üstü bezinin korteksinden salgılanmaktadır) artışına bağlı olarak pek çok belirti ile saç dökülmesi de kendisini göstermektedir.
Polikistik over psikolojiyi etkiler mi?
Polikistik over sendromu yaşayan kadınlarda erkeklik hormonundaki artış nedeni ile erkek tipi sivilcelenme, tüylenme veya saç dökülmesi gibi sıkıntılar baş göstermektedir. Bu da ne yazık ki kişinin psikolojisi üzerinde etkili olabilmektedir.
Polikistik over cinsel isteksizlik yapar mı?
Polikistik over sendromu hormonlardaki düzensizlik nedeni ile yaşanabilmektedir. Kadınsal ve erkeksel hormonların dengesizliği, kilo, tüylenme, saç dökülmesi gibi nedenlerle, ilerleyen yaşlarda, hastalık tedavi edilmezse cinsel isteksizlik yapabilmektedir.
Polikistik over doğumdan sonra geçer mi?
Polikistik over sendromu bir kadınla ömür boyu beraber ilerlemektedir. Ancak alınan tedaviler, dengeli ve sağlıklı bir yaşam tarzı ile kısırlığın ve belirtilerinin önüne geçilebilmektedir. Bu nedenle polikistik over doğumdan sonra geçmez.
Polikistik over kaç yaşında görülür?
Polikistik over sendromu 13 ila 19 yaşları arasındaki dönemde, ilk adetten itibaren görülebilmektedir. İlk adetin görülmesi ile adet düzenliği ile kendisini göstermeye başlamaktadır. Zaman içerisinde kilo artışı, tüylenme benzeri belirtilerle de daha ön planda olmaktadır.
Polikistik over kilo verince geçer mi?
Polikistik over hormonal bir rahatsızlıktır neticede kilonun da etkisi büyüktür. Tedavi edilmesi ile kısırlık başta olmak üzere pek çok sorun ortadan kalkabilmektedir. Kilo verilmesi ve sağlıklı beslenme ile polikistik overın etkileri ortadan kalkabilmektedir.